خب، داستان رو از اوراسیا شروع می‌کنیم، جایی که جغرافیای خاصش یه سر و گردن از بقیه مناطق دنیا جلوتر بود. اینجا اتفاقی افتاد که باعث شد اوراسیا یه منطقه خیلی خاص تو جغرافیای زمین بود که انگار از همون اول خدا کلی امتیاز واسش در نظر گرفته بود! 😅🌍 این جغرافیای بی‌نظیر یه جورایی تبدیل شد به سکوی پرتاب تمدن بشری. اما چی شد که همچین اتفاقی افتاد؟ بیاین از اول شروع کنیم. 🌱🌾 ماجرا از جایی شروع می‌شه که آدم‌ها تونستن غذای بیشتری تولید کنن، اونم بیشتر از چیزی که خودشون نیاز داشتن. 🍞🍇 این غذای اضافه باعث شد دیگه لازم نباشه همه مردم وقتشون رو صرف شکار یا کاشتن و برداشت کنن. خیلی‌ها تونستن برن سراغ کارهای دیگه، مثل ساخت ابزار، نوشتن، یا حتی مدیریت و سیاست. 🎨📜👔 خلاصه، تمدن شروع شد! برای اینکه بتونی تمدن بسازی، نیاز داری یه انبار پر از غذا داشته باشی که همه بتونن بخورن و زنده بمونن. 🍽️ تو شهرها، که از کلمه لاتین *civitas* گرفته شده، این قضیه خیلی اهمیت پیدا کرد. حالا چرا شهرها این‌قدر مهم شدن؟ چون وقتی کلی آدم تو یه جای کوچک جمع بشن، به‌مرور بیماری‌ها بینشون پخش می‌شه. 🤒🦠 اولش شاید به نظر فاجعه بیاد، ولی از نظر تکاملی خیلی خوبه! چون مردم کم‌کم در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌شن. مثلاً آبله، که یه زمانی کابوس همه بود، تو همین شهرها باعث شد مردم بهش ایمنی پیدا کنن. 💪 حالا شهرها فقط محل پخش بیماری نبودن؛ یه عالمه چیز خوب هم داشتن! 😃 تو شهرها صنعتگرها و مخترع‌ها شروع کردن به کار کردن. از طرفی، پولدارهایی که دوست داشتن اختراعات جدید رو حمایت کنن، کلی به پیشرفت کمک کردن. 💡💰 مثلاً کسی که دنبال این بود یه ابزار جدید بسازه، تو شهر راحت‌تر می‌تونست حمایت بشه. از اون طرف، رقابت بین شهرها هم یه عامل دیگه بود که همه رو مجبور می‌کرد بهتر بشن. 🔧🏙️ این رقابت و پیشرفت، یه جامعه رو به نقطه‌ای رسوند که هم از نظر تکنولوژی پیشرفته باشه، هم در برابر بیماری‌ها مقاوم، و هم کلی اسلحه داشته باشه! 😎💥 خلاصه، یه ترکیب مرگبار که برای مثال باعث شد اسپانیایی‌ها بتونن قاره آمریکا رو بگیرن. 🇪🇸⚔️ اونا هم تفنگ داشتن، هم فولاد، و هم بیماری‌هایی که بومی‌های آمریکا اصلاً آمادگی‌ش رو نداشتن. 🌪️🤕 اما حالا سوال اینه: چرا اروپایی‌ها مثل اسپانیایی‌ها این چیزا رو داشتن، ولی مثلاً اینکاهای پرو نداشتن؟ برای جواب این سوال، باید بریم سراغ کشاورزی. 🌾🌻 قلب کشاورزی دنیا، جایی بود که بهش می‌گن هلال حاصلخیز. 🌙 این منطقه از شرق ترکیه شروع می‌شه، از شام و فلسطین می‌گذره، و به عراق می‌رسه. حدود ۱۲,۰۰۰ سال پیش، آدم‌ها تو این منطقه شروع کردن به کاشت گیاهانی که دونه‌های بزرگ و مغذی داشتن. 🌾 اون موقع حتی نمی‌دونستن دارن چه کار بزرگی می‌کنن، ولی در واقع داشتن اولین محصولات کشاورزی دنیا رو تولید می‌کردن. گندم و جو از اون‌جا شروع شدن. بعدش عدس، زیتون، انجیر، بادام، و نخود اضافه شدن. 🥗🌰🐑 بعد نوبت به حیوانات رسید. گاو، گوسفند، بز و خوک همگی تو همین منطقه برای اولین بار اهلی شدن. 🐄🐖 اینا شدن پایه‌های زندگی آدم‌ها تو شهرهای اولیه که حدود ۷,۵۰۰ سال پیش از میلاد به وجود اومدن. 🏛️ البته جاهای دیگه دنیا هم داشتن تلاش می‌کردن. چین مثلاً برنج و سویا داشت. 🍚🌱 مکزیک ذرت، لوبیا، گوجه‌فرنگی، و کدو تولید می‌کرد. 🌽🍅 اما همه جا مثل اوراسیا خوش‌شانس نبود. 😬 خیلی از جاها مثل آفریقا و آمریکا، طبیعت این‌قدر دست و دلباز نبود. تازه یه مشکل دیگه هم بود: جغرافیا. 🗺️ اوراسیا از شرق به غرب کشیده شده. 📏 این یعنی بیشتر مناطقش تو یه عرض جغرافیایی قرار گرفتن، که طول روز و فصل‌ها تقریباً مشابه بود. 🌞 این شباهت باعث می‌شد که گیاهان یه منطقه تو منطقه‌های دیگه هم خوب رشد کنن. ولی آفریقا و آمریکا از شمال به جنوب کشیده شدن. 🌎❄️🌴 این یعنی طول روز و فصل‌ها تو مناطق مختلف کاملاً فرق می‌کرد. برای همین، یه گیاه که تو مکزیک رشد می‌کرد، مثل ذرت، باید کلی تغییر می‌کرد تا تو پرو هم جواب بده. 🌽🔬 این تفاوت‌های جغرافیایی باعث شد اوراسیا هزاران سال از بقیه دنیا جلو بیفته. 🚀 تو هلال حاصلخیز، ابزار فلزی، حکومت‌های متمرکز، و نوشتن تا ۲,۵۰۰ سال قبل از میلاد به وجود اومده بودن، در حالی که جاهای دیگه دنیا خیلی دیرتر به این چیزها رسیدن. 🛠️📜 وقتی آفریقا و آمریکا تازه داشتن انقلاب کشاورزی رو تجربه می‌کردن، اوراسیایی‌ها کشتی‌هایی ساخته بودن که قاره‌ها رو دور می‌زدن و توپ و تفنگ داشتن. 🚢🔫 خلاصه، این‌جوری بود که اوراسیایی‌ها تونستن بقیه دنیا رو فتح کنن. 🗺️💥