abiim

چه فایده‌ای برای من داره؟ بیا ببینیم الآن توی بدن‌ت چه اتفاقایی داره می‌افته! 🤔 خب، این رو بیل برایسون توی کتابش به نام “The Body: A Guide for Occupants” می‌گه. این سوال، یه سوال جدیه! آخرین باری که به بدنت فکر کردی کی بود؟ 😅 همیشه داریم از بدنمون استفاده می‌کنیم، ولی هیچ‌وقت نمی‌ایم بشینیم فکر کنیم که چطور کار می‌کنه. ولی باید بگم که بدن ما خیلی پیچیده‌تر از چیزی که فکر می‌کنیم هست! 🔍 اونقدر که حتی پزشک‌ها و دانشمندها هم وقتی می‌خوان بدن انسان رو بررسی کنن، خیلی وقت‌ها دچار شگفتی می‌شن. بدن انسان یه معما به تمام معناست! 🤯 یه پیچیدگی‌های عجیب‌وغریبی داره که اگه فقط یکم بهش فکر کنیم، ممکنه انگشت به دهن بمونیم. فکر کن، از سر تا پاتو پر از اسراره! خیلی از چیزایی که فکر می‌کنی خیلی عادیه، در حقیقت یه عالمه علم پشتش هست! 😲 تو این Blinkها، می‌خوایم با هم بریم توی یه سفر به دنیای بدنمون. جایی که از مغز و قلب گرفته تا هزاران نوع میکروب که درون بدن‌مون زندگی می‌کنن رو بررسی می‌کنیم! از این میکروب‌ها هیچ تصوری نداری! همین الآن که داری اینو می‌خونی، بدن‌ت احتمالا میزبان هزاران میکروب و باکتریه! 😳✨ همینطور بیل براسون به‌مون می‌گه که خواب چطور یه نقش خیلی عجیب و مبهم توی بدن داره. 😴 تا حالا فکر کردی چرا بعد از یه روز سخت می‌خوای بخوابی؟ یا اینکه چرا بعضی وقت‌ها هیچ‌وقت نمی‌تونی خواب رو تنظیم کنی؟ این همه چیزهاست که بدن رو پیچیده می‌کنه! 😆 بعدش هم میگه چرا تغذیه و تعادل داشتن توی غذا خوردن اینقدر سخته! همش مربوط به اینه که بدن‌مون چطور کالری‌ها و مواد مغذی رو پردازش می‌کنه و چرا هیچ‌وقت نمی‌تونیم کاملاً تعادل برقرار کنیم! 🍔🥗 و هورمون‌ها… آخه این هورمون‌ها چه موجودات عجیب‌وغریبی هستن! 😜 از تنظیم میل جنسی گرفته تا ایجاد حس محبت و عاشقی، هورمون‌ها هم توی بدن تاثیر دارن! همین که یه لحظه به کسی علاقه پیدا می‌کنیم، می‌دونی که در پشت این همه، یه عالمه هورمون‌ها دارن فعال می‌شن! 😏❤️ پس خلاصه که بگم، قراره با هم یه سفر باورنکردنی داشته باشیم توی دنیای بدن خودمون! 🚀 آماده‌ای؟ از همون لحظه‌ای که یه نفس عمیق می‌کشی، همه این پیچیدگی‌ها دارن توی بدنت اتفاق می‌افتن! 😅

فصل اول از 11: بدن انسان یه معجزه‌س! خب، فصل اول که از اسمش مشخصه یه دنیای معجزه‌آسا رو برامون باز می‌کنه. حالا بیا با هم یه تصور جالب داشته باشیم. فرض کن باید یه انسان بسازی. دقیقاً از صفر. هیچ چیزی نداری! 🤯 حالا چطور می‌خواهی شروع کنی؟ چه مصالحی لازم داری؟ چقدر هزینه می‌بره؟ توی سال 2013، جامعه سلطنتی شیمی بریتانیا این سوال رو به یه چالش جالب تبدیل کرد و تخمین زد که برای ساختن بدن یه انسان، مثلاً بندیکت کامبربچ، به 59 عنصر مختلف نیاز داریم! اما فقط 6 تا از این عناصر رو باید به مقدار زیاد داشته باشیم. این عناصر عبارتند از: کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن، کلسیم و فسفر. حالا این تخمین‌ها می‌گن که هزینه این مواد به تنهایی حدوداً 96,546.79 پوند میشه! البته این فقط هزینه مواد اولیه‌س و هنوز کارگر و مالیات رو بهش اضافه نکردیم! 🤷‍♂️ حالا فکر کن، یه برنامه علمی به نام Nova که توسط شبکه PBS توی 2012 پخش شد، هزینه ساخت یه انسان رو تنها 168 دلار تخمین زده! 😂 چقدر متفاوته این دو عدد! یعنی مواد اولیه برای ساخت بدن انسان اینقدر متغیر و غیرقابل پیش‌بینیه! اما مهم‌تر از هزینه این مواد، یه سوال بزرگ‌تر وجود داره که اصلاً این مواد رو که داریم، چطور می‌خواهیم کنار هم بچینیم تا یه انسان زنده بسازیم؟! جواب این سوال ساده نیست. این همون معجزه‌ایه که هیچ وقت نتونستیم تک تک اجزای اون رو دقیقاً بازسازی کنیم. شاید موادش رو بتونیم شبیه‌سازی کنیم، ولی همینطور که می‌دونی، هر چیزی که موادش رو بریزیم توی یه ظرف، دیگه به خودی خود تبدیل به زندگی نمیشه. در واقع، حتی دانشمندان هنوز نمیتونن به طور قطعی بگن که زندگی از کجا شروع میشه! 🤔 یه سلول واحد، واحد بنیادی زندگی هست که همه‌مون از اون ساخته شدیم. ولی چطور این سلول‌ها خودشون رو هماهنگ می‌کنن که یه انسان کامل بسازن؟ علم هنوز جواب قطعی به این سوال نداده! این خودش یه شگفتی بزرگه که ما هنوز خیلی چیزها رو در مورد بدن انسان نمیدونیم! حالا شاید بگی: “خب، بدن یه ماشین پیچیده است!” درست می‌گی، اما باید بگم که این “ماشین” به هیچ‌وجه معمولی نیست. بدن ما یه دستگاه همیشه در حال کاره که ده‌ها سال می‌تونه بدون تعمیرات کار کنه! و تنها چیزی که نیاز داره، آب و غذاست! به علاوه، این بدن، آگاه هم هست! یعنی هوشیاری و آگاهی رو هم به بدن اضافه کن! اما حتی شگفت‌انگیزتر اینه که ما از یه سری سلول‌ها توی اقیانوس شروع کردیم و امروز به اینجا رسیدیم! هر چیزی که الان هستیم، حاصل میلیون‌ها سال تکامل و اشتباهات زیبای طبیعت هست. 😅 همه این پیشرفت‌ها، در اصل یه سری تصادف‌های شگفت‌انگیز بودن! به این فکر کن که چطور همه این تغییرات رو پشت سر گذاشتیم و هنوز هم بدن ما پر از معماست! شگفت‌انگیز نیست؟ 🧬✨

فصل دوم از 11: ما تنها نیستیم؛ هر کدوم از ما میلیاردها میکروب داریم که برای زنده موندن بهشون نیاز داریم. خب، این فصل از کتاب میگه که اصلاً ما تو بدنمون تنها نیستیم. ما پر از میکروب‌های مختلف هستیم که برای زنده موندن باید باهاشون کنار بیایم. فکرش رو بکن، تو بدن هر یک از ما تریلیون‌ها میکروب وجود داره که حتی بدون اون‌ها نه تنها نمی‌تونیم زندگی کنیم، بلکه اصلاً به وجود نمی‌اومدیم! 😱 این میکروب‌ها، که به نام میکروبیوتا هم شناخته می‌شن، درست مثل یه عضو اضافی بدنمون هستن. توی بدن و روی بدنمون، این میکروب‌ها واقعاً توی همه جا حضور دارن و مهم‌ترین کارشون هم اینه که به ما در هضم غذا کمک می‌کنن. حالا شاید تعجب کنی، ولی این میکروب‌ها حدوداً ۱۰ درصد از کالری‌های مورد نیاز بدنمون رو از طریق تجزیه غذا تأمین می‌کنن! 🦠🤯 میکروب‌ها فقط محدود به باکتری‌ها نیستن، بلکه ما پر از انواع و اقسام ویروس‌ها هم هستیم! طبق گفته دانو ویلنر از دانشگاه ایالتی سن دیه‌گو، هر فرد به طور میانگین 174 ویروس تو بدنش داره! البته نگران نباش، 90 درصد این ویروس‌ها اصلاً شناسایی نشده‌ان! 😬 از بین صدها هزار ویروسی که وجود داره، خوشبختانه تنها 263 ویروس از این تعداد شناخته شده که باعث بیماری در انسان‌ها می‌شن. میکروبیوتا ما فقط باکتری و ویروس نیست. تو بدن ما موجودات دیگه‌ای هم وجود دارن، مثل آرکیا که باکتری‌هایی شبیه به میکروب‌ها هستن اما هیچ وقت باعث بیماری در انسان‌ها نمی‌شن. بعدش هم داریم قارچ‌ها که معمولاً تأثیر زیادی روی ما ندارن و پروتیست‌ها که به‌طور کلی تمام موجودات میکروسکوپی دیگه رو در بر می‌گیرن. به طور کلی، با وجود اینکه بیش از یک میلیون میکروب شناخته شده داریم، فقط 1,415 تا از این‌ها می‌تونن باعث آسیب به ما بشن. یعنی یه نسبت خیلی خوب! 😅 اما واقعیت اینه که همون تعداد کم میکروب‌های بیماری‌زا مسئول یک سوم از مرگ‌های انسانی هستن. 😷 حالا شاید بگی: “پس چطور از این میکروب‌ها مراقبت کنیم؟” خب، پنی‌سیلین که یه نوع آنتی‌بیوتیک خیلی مهمه، خیلی کمک کرده که بتونیم با بیماری‌های میکروبی مقابله کنیم. این آنتی‌بیوتیک از یه نوع قارچ ساخته میشه که به شدت توی از بین بردن باکتری‌ها مؤثره. پنی‌سیلین اولین بار تو جنگ جهانی دوم تو آمریکا تولید شد وقتی که یه قارچ زرد رنگ که از پوست یه هندوانه برداشت شده بود، خیلی موثرتر از چیزی که فکر می‌کردن شناخته شد. همه پنی‌سیلین‌هایی که امروز استفاده می‌کنیم، از همون مدل قارچ هندوانه‌ای به دست اومده! 🍉 اما جالب‌ترین قسمت این داستان اینه که پنی‌سیلین فقط باکتری‌های بد رو از بین نمی‌بره، بلکه باکتری‌های خوب بدن رو هم از بین می‌بره که این ممکنه آسیب‌های بدی به سلامت ما بزنه. و بدتر از همه اینه که با استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها، میکروب‌ها مقاوم می‌شن! یعنی هر چی بیشتر استفاده کنیم، کمتر تأثیر می‌ذاره. این مشکل بزرگتر میشه وقتی که آنتی‌بیوتیک‌ها بیش از حد تجویز می‌شن. در دنیای غرب، به طور متوسط، هر فرد بین 5 تا 20 بار تا قبل از بزرگسالی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنه! در آمریکا، حتی به حیوانات مزرعه هم آنتی‌بیوتیک میدن به مقادیر خیلی زیاد! 😳 این باعث میشه که پدیده‌ای به اسم مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر و بیشتر بشه، که یه تهدید واقعی برای سلامت بشر به حساب میاد. این هم یادآوری می‌کنه که ما همه‌مون در دستان میکروب‌ها هستیم! 👾🦠 پس دفعه بعد که دارویی مصرف کردی یا به سلامتی فکر کردی، یادت باشه که بدن ما پر از این موجودات میکروسکوپی هست که به خوبی با هم همکاری می‌کنن تا ما زنده بمونیم!

فصل سوم از 11: سر شما یکی از شگفت‌انگیزترین چیزهایی که در هر جایی پیدا می‌شه رو در خودش داره: مغز شما. تو سر شما یکی از شگفت‌انگیزترین چیزهایی که تو کل دنیاس هست: مغزتون! 😲 بدن به طور کلی یه موجود فوق‌العاده است، اما مغز حتی از خود بدن هم شگفت‌انگیزتره. وقتی به مغز فکر می‌کنید، باید بدونید که اصلاً مثل هیچ چیز دیگه‌ای نیست. مغز شما چیزی حدود 75 تا 80 درصد آب داره، نرم و لطیفه، و همیشه از دنیای بیرون جدا شده که شما بتونید دنیای اطرافتون رو درک کنید. تصور کنید که مغز همیشه در حال کار کردن باشه، و نکته جالب اینه که هیچ وقت تنها 10 درصد از مغز رو استفاده نمی‌کنیم! برخلاف اون چیزی که خیلی‌ها فکر می‌کنن، مغز ما همیشه تمامش در حال فعالیته. در واقع، مغز ما حدوداً 20 درصد از کل انرژی بدن رو مصرف می‌کنه. اما برای یه نوزاد، این عدد به 65 درصد می‌رسه! 🍼🔋 و حتی جالب‌تر اینه که مغز با این همه کارایی فقط نیاز به همون مقدار کالری در روز رو داره که از خوردن یه مفین بلوبری به دست میاری! 🤯🍇 مغز حیوانات دیگه مثل سگ‌ها یا همسترها هم از همون اجزای مشابه ساخته شده، و از نظر اندازه هم مغز انسان خیلی متفاوت نیست. در حقیقت، مغز انسان نسبت به اندازه بدن، به اندازه مغز موش‌هاست! 🐭 اما با این حال، چیزی که مغز ما رو خاص می‌کنه اینه که داخلش حدود 86 میلیارد نورون داره که با هم اتصالات بسیار پیچیده‌ای تشکیل میدن، که در مجموع یه سیستم فوق‌العاده شگفت‌انگیز رو به وجود میاره. 🧠✨ مغز به سه بخش اصلی تقسیم می‌شه: مخ که به دو نیم‌کره تقسیم شده و مسئول پردازش اطلاعات حسی، احساسات و شخصیت شماست. مخچه که در پشت سر قرار داره و بیشتر از نیمی از نورون‌های مغز رو در خودش جا داده، وظیفه کنترل تعادل و حرکت رو به عهده داره. بصل النخاع که مغز رو به نخاع و بقیه بدن وصل می‌کنه و مسئول انجام کارهای پایه‌ای مثل تنفس و خواب هست. علاوه بر این‌ها، بخش‌های کوچکتری هم داریم مثل هیپوتالاموس که اندازه‌اش به اندازه یه بادام زمینیه و بیشتر کارهای شیمیایی بدن رو کنترل می‌کنه، از جمله وظایف مهمی مثل عملکرد جنسی، گرسنگی و تشنگی و حتی شاید سرعت پیری! 🥜 جالبه بدونید که تو قرن 19، بعضی از دانشمندان فکر می‌کردن که میشه با بررسی اندازه و شکل سر یه نفر، جنبه‌هایی از شخصیتش رو فهمید! این باعث شد که رشته‌های جعلی مثل فرنولوژی و کرانیومتری به وجود بیان. خب، البته که اون‌ها اشتباه می‌کردن، اما هنوزم این حقیقت وجود داره که سر ما ویژگی‌های شگفت‌انگیزی داره، حتی فراتر از خود مغز. برای مثال، ظرفیت صورت ما برای ابراز احساسات فوق‌العاده وسیعه! ما می‌تونیم هزاران نوع حالت صورت مختلف بسازیم. با این حال، باور بر اینه که فقط شش احساس از این هزاران حالت، برای تمام انسان‌ها یکسان و جهانیه: ترس، عصبانیت، تعجب، لذت، انزجار و غم. 😨😡😲😊🤢😢 و نکته جالب اینجاست که حتی یک لبخند واقعی رو تمام مردم جهان به راحتی تشخیص می‌دن. چون این عضلات خاصی رو به کار می‌اندازه که ما نمی‌تونیم اون‌ها رو به صورت خودآگاه کنترل کنیم! بنابراین یه لبخند واقعی همیشه نشونه‌ای از احساس واقعیِ ماست. 😁💖 و از همه جالب‌تر این که سه حس اصلی ما که مربوط به دیدن، شنیدن و بو کردن هست، همه در مغز پردازش می‌شن. یعنی در نهایت این مغز هست که این کارهای عجیب و غریب رو انجام می‌ده. تو هر کاری که انجام می‌دی، از دیدن رنگ‌ها تا شنیدن صدای اطراف، مغز داره به طور مداوم و پیچیده‌ای اون‌ها رو مدیریت می‌کنه. 🧠👀👂 واقعا مغز، یه معجزه است!

م: فصل چهارم از 11: فهم ما از قلب و خون بهتر شده، اما هنوز راه زیادی در پیش داریم. بیا یه کم درباره قلب و خون صحبت کنیم! ❤️ قلب ما واقعا خیلی بیشتر از چیزی که فکر می‌کنیم پیچیده است. درست که الان درک ما از قلب و خون خیلی بهتر شده، اما هنوزم خیلی چیزا هست که نمی‌دونیم. مثلاً می‌دونستید که قلب ما جایی که همیشه فکر می‌کنیم نیست؟ همه فکر می‌کنن قلب سمت چپ سینه‌مون هست، در حالی که واقعاً بیشتر به مرکز سینه نزدیکه! 😳 حتی شکل قلب هم همونطور که توی نمادها می‌بینیم نیست! 🤔💔 و البته نباید فراموش کنیم که قلب، اصلاً یک عضو رمانتیک نیست! در واقع اصلاً هیچ ربطی به احساسات و عشق و اینجور چیزا نداره! 😅 البته خوبه چون کار خیلی مهمتری داره! قلب باید خون رو در بدن ما به جریان بندازه. در طول عمرمون، قلب ما حدود 3.5 میلیارد ضربان رو طی می‌کنه! و با وجود این که وزن قلب کمتر از یه پونده، این کار فوق‌العاده‌ای که انجام می‌ده واقعا شگفت‌انگیز است. حالا تصور کنید که خون باید چهار فوت رو طی کنه، از قلب تا پاها و دوباره به قلب برگرده! و این کار رو باید در برابر جاذبه انجام بده! 🌍🔴 فشارهای قدرتمند قلب باعث میشه که هر ساعت حدود 260 لیتر خون در بدن جریان پیدا کنه. یعنی هر ثانیه، خون داریم که توی این مسیر حرکت می‌کنه! 👀 حالا خود خون هم کارهای خیلی زیادی انجام می‌ده. خون به سلول‌ها اکسیژن می‌رسونه، مواد شیمیایی رو جابجا می‌کنه، زباله‌ها رو از بدن بیرون می‌بره، با پاتوژن‌ها مبارزه می‌کنه و حتی به تنظیم دمای بدن کمک می‌کنه. 💉🔥 این خیلی پیچیده است، به همین دلیل هست که یه آزمایش خون می‌تونه اطلاعات خیلی زیادی رو به پزشکان بده. خون از چهار جزء اصلی تشکیل شده: پلاسما، گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها. پلاسما که بیشترین مقدار رو داره، 90 درصد آب هست و مواد شیمیایی مختلفی داره. گلبول‌های قرمز مسئول حمل اکسیژن در بدن هستند. گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت‌ها خیلی مهم هستند. و پلاکت‌ها که در ابتدا یه معما بودند، حالا می‌دونیم که به لخته شدن خون کمک می‌کنن و حتی در بازسازی بافت‌ها هم مؤثر هستند. در گذشته، درمان خون یک نماد از چقدر اشتباه بودن پزشکان بود! قرن‌ها خون‌ریزی به عنوان یک روش درمانی استاندارد استفاده می‌شد! 😱 حتی جرج واشنگتن هم به دلیل یه عفونت ساده گلو که احتمالاً علت مرگش بوده، حدود 40 درصد خونش رو در طی دو روز از دست داد! 😢💔 خوشبختانه پزشکی خیلی پیشرفت کرده و الان می‌تونیم خون رو انتقال بدیم، هرچند که هنوز این پروسه پیچیده است. ذخیره خون هم کار راحتی نیست. پزشکان در حال تلاش برای ساخت خون مصنوعی هستند، هرچند که تا الان موفقیت زیادی نداشتن، ولی خیلی‌ها امیدوارن که نانوتکنولوژی به این مسیر کمک کنه. 💡🔬 در نهایت، این قلب ماست که همچنان خون رو به حرکت در میاره، چیزی که حتی بهترین ذهن‌های علمی دنیا نتونستن چیزی مثلش رو بسازن! 😍💖

فصل پنجم از 11: هورمون‌ها مواد شیمیایی حیاتی و مرموزی هستند که در بدن تولید می‌شوند. خب، بیایید وارد دنیای شگفت‌انگیز هورمون‌ها بشیم! 😯 هورمون‌ها مواد شیمیایی حیاتی و در عین حال مرموزی هستن که داخل بدن تولید میشن. این مواد، پیام‌های شیمیایی رو از جایی به جای دیگه منتقل می‌کنن و به قول معروف، هر کدوم به نوعی یک فرمان برای بدن صادر می‌کنن. 🚨 هورمون‌ها یه گروه خیلی متنوع و پیچیده هستن. به طور کلی میشه گفت هر چیزی که در یک قسمت بدن ساخته بشه و باعث بشه یه اتفاق در قسمت دیگه‌ای بیفته، می‌تونه هورمون باشه. برای همینه که تحقیقات درباره هورمون‌ها به تازگی شروع شده و خیلی وقتا هنوز هم کشف‌های جدیدی در این زمینه داریم. از سال 1958، تعداد هورمون‌های شناخته شده از حدود 20 تا به حداقل 80 رسیده! 🤯 حالا بیایید یه مثال جالب بزنیم که اهمیت هورمون‌ها رو نشون بده: دیابت. افراد دیابتی نمی‌تونن به اندازه کافی انسولین تولید کنن. انسولین هورمونی هست که میزان شکر خون رو تنظیم می‌کنه. خیلی وقت‌ها، تا اوایل دهه 1920، دیابت عملاً حکم مرگ داشت. بدون انسولین، میزان شکر خون به طور وحشتناکی بالا می‌رفت و در نهایت باعث مرگ می‌شد. 😓 تنها راه دفاعی اون زمان این بود که غذا نخورن! تا اینکه دانشمندان تونستن انسولین رو به طور مصنوعی تولید کنن و تاثیراتش شگفت‌انگیز بود. دیابتی‌ها به سرعت به سلامتی کامل برگشتن! 🙌 این کشف رو مایکل بلیس، نویسنده کتاب “کشف انسولین”، نزدیک‌ترین چیزی به قیامت توی پزشکی معرفی کرده. 🩺✨ حالا یه داستان دیگه از دنیای هورمون‌ها که خیلی جالب هست. فردی به اسم رابرت وادلو که بلندترین انسان تاریخ بود! 👑 این مرد 8 فوت و 11 اینچ قد داشت و همیشه در حال رشد بود. دلیلش چی بود؟ یک مشکل در غده هیپوفیز! غده کوچیکی در مغز به اندازه یه لوبیا پخته که باعث می‌شد هورمون رشد زیادی تولید کنه. با این که این غده به شدت کوچیکه، تأثیراتش روی بدن شگفت‌انگیز بود. 😱 اما سرنوشت غم‌انگیزی هم داشت. رابرت در سن 22 سالگی در اثر عفونت فوت کرد. این عفونت از بخیه‌هایی که به دلیل قد زیادش مجبور به استفاده از اون‌ها بود به بدنش منتقل شد. در زمان مرگش، او 8 فوت و 11 اینچ قد داشت! 😔 این مثال‌ها نشون میده که چطور یک غده کوچک می‌تونه چنین تغییرات بزرگی در بدن ایجاد کنه. اما حتی با اینکه امروز فهمیدیم چرا این اتفاق‌ها برای رابرت افتاده، هنوز خیلی از چیزهایی که هورمون‌ها انجام میدن و چرا انجام میدن، برای ما مرموزه. 🧐 برای مثال، اکسی‌توسین که به نام “هورمون بغل” شناخته میشه، مسئول ایجاد احساس محبت و علاقه است. ولی جالبه که این هورمون همچنین در انقباضات رحم هنگام زایمان نقش داره. اما چرا این دو کار مختلف رو انجام می‌ده؟ 🤔 به‌راستی، چرا همه این وظایف با هم در ارتباط هستن؟! جواب این سوالات هنوز برای علم بشر یک راز بزرگ باقی مونده. 🔍

فصل ششم از 11: انسان‌ها ساختاری منحصربه‌فرد و انعطاف‌پذیر دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد دوپا راه بروند. خب، امروز قراره راجع به یکی از شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های انسان‌ها حرف بزنیم: دوپادستی! 🤸‍♂️ بله، درست شنیدید! انسان‌ها به‌طور خاص ساختاری دارند که به آن‌ها این امکان رو می‌ده که دوپا راه برن. این ویژگی ما رو از خیلی از موجودات دیگه متمایز می‌کنه. حالا بریم سراغ استخوان‌ها! چقدر از استخوان‌ها در بدن‌تون دارید؟ تقریبا 206 تا! اما این عدد ممکنه کمی متغیر باشه. مثلاً یکی از هر هشت نفر یک جفت دنده‌ 13ام هم داره. جالب‌تر اینکه استخوان‌های سساموئید هم داریم که بیشتر کوچک و مثل دانه‌های کنجد هستند و در دستان و پاهای ما یافت می‌شوند. این‌ها به حساب نمیان توی همون 206 تا! 😁 اما این استخوان‌ها فقط وظیفه‌ی ثابت نگه داشتن بدن رو ندارند. استخوان‌ها به ما حفاظت میدن، سلول‌های خونی تولید می‌کنن، و مواد شیمیایی ذخیره می‌کنن. حتی کشف شده که استخوان‌ها هورمونی به نام استئوکلسین تولید می‌کنن! 🧬 این هورمون ممکنه توضیح بده که چرا ورزش منظم که استخوان‌ها رو تقویت می‌کنه، به کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر کمک می‌کنه. استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها چطور با هم ارتباط برقرار می‌کنن؟ این سیستم خیلی پیچیده است و در عین حال خیلی هم شگفت‌انگیز و زیبا. جراح اسکاتلندی قرن نوزدهم، سر چارلز بل، به حدی تحت تأثیر این سیستم قرار گرفته بود که حتی گفته بود که دست انسان دلیل آفرینش الهی است. دست‌های انسان شامل 29 استخوان، 17 ماهیچه، 123 لیگامان نام‌گذاری‌شده و انواع شریان‌ها و اعصاب هستند. و در بازو، 18 ماهیچه دیگه هم داریم که این دست‌ها رو کنترل می‌کنن. 😲 همه‌ی این‌ها باعث می‌شه که دست‌ها خیلی انعطاف‌پذیر و توانا بشن. البته انگشت شست‌ها خیلی معروفن که می‌گن دلیل توانایی‌های منحصر به فرد ما هستن، اما حقیقت اینه که بیشتر نخستی‌ها هم انگشت شست دارند. چیزی که فقط مخصوص انسان‌هاست، سه ماهیچه خاص در انگشت شست هست که به ما اجازه می‌ده ابزارها رو به شکل خیلی مؤثر دستکاری کنیم. خیلی‌ها حتی اسم این ماهیچه‌ها رو نشنیدن: extensor pollicis brevis، flexor pollicis longus و the first volar interosseus of Henle. 😎 حالا شاید بپرسید، چی باعث می‌شه انسان‌ها چنین ویژگی‌هایی داشته باشن؟ جواب ساده است: ما دوپا راه میریم! این ویژگی، شاید به اندازه‌ی مغز ما، جزء مهم‌ترین عواملیه که ما رو از دیگر موجودات جدا می‌کنه. راه رفتن ایستاده باعث شده که بدن انسان در بعضی جنبه‌ها به‌طور خاص تکامل پیدا کنه؛ مثل گردن بلندتر، پشت نرم‌تر و زانوهای بزرگ‌تر. البته هنوز هم مشکلاتی وجود داره، مثلاً کسانی که از دردهای مزمن کمر رنج می‌برن، به خوبی می‌دونن که این راه رفتن ایستاده همیشه بدون مشکل نیست! 🤕 یکی دیگه از نتایج این تکامل، تغییراتی در لگن زنان بوده که باعث شده زایمان دردناک‌تر و خطرناک‌تر بشه. همونطور که می‌بینید، درد زایمان هم یکی دیگه از ویژگی‌های منحصر به فرد انسان‌هاست. اما این درد، صرفاً نتیجه‌ی دوپا راه رفتن ماست! برای مدت‌های طولانی از تاریخ تکاملی‌مون، ما به عنوان شکارچی-جمع‌آوری‌کننده زندگی می‌کردیم، یعنی برای به دست آوردن غذا انرژی زیادی مصرف می‌کردیم. به همین دلیل تکامل ما رو به گونه‌ای پیش برد که در حرکت خیلی ماهر بشیم. این نکته رو به یاد داشته باشید وقتی که به راحتی روی کاناپه می‌نشینید. 😅 ما به طور طبیعی برای حرکت طراحی شده‌ایم! البته استراحت هم همیشه مهم بوده. چون وقتی داریم ورزش می‌کنیم، بدن قادر به هضم غذا نیست، پس نباید احساس گناه کنید وقتی که تلویزیون رو روشن می‌کنید! 😜

فصل هفتم از 11: شما دقیقاً همان چیزی هستید که می‌خورید – و این شامل تمام آن شکر هم می‌شود. خب، وقتشه که یک حقیقت بسیار ساده اما جالب رو در مورد بدن‌مون بگیم: شما دقیقاً همان چیزی هستید که می‌خورید! 😋 این یعنی هر چیزی که وارد بدن‌تون می‌کنید، تأثیر مستقیم روی ساختار و عملکرد شما داره، و این شامل همه‌ی آن شکرهایی هم میشه که به راحتی مصرف می‌کنیم. اما پخت و پز فقط یک تفریح نیست. بلکه یکی از ویژگی‌هایی است که ما رو از سایر نخستی‌ها متمایز می‌کنه. 🍳 وقتی غذا رو می‌پزیم، اون رو نرم‌تر می‌کنیم، که به همین دلیل دندان‌های ما کوچکتر و فک‌مون ضعیف‌تر از سایر حیوانات است. علاوه بر این، پخت و پز سموم موجود در غذا رو از بین می‌بره، طعم غذا رو بهتر می‌کنه و وقتی برای انجام کارهای دیگه به ما می‌ده که در غیر این صورت صرف جویدن می‌کردیم. پخت و پز همچنین به ما این امکان رو می‌ده که انرژی بیشتری از غذا استخراج کنیم. اما غذا خوردن فقط به دریافت انرژی خلاصه نمی‌شه. بدن ما به ویتامین‌ها و مواد معدنی هم نیاز داره. ویتامین‌ها در موجودات زنده مثل گیاهان یا حیوانات پیدا می‌شن و مواد معدنی در چیزهای غیر آلی مثل خاک و آب. این‌ها مواد شیمیایی‌ای هستند که بدن ما به اون‌ها نیاز داره، اما خودش قادر به تولیدشون نیست. همه می‌دونیم که به کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها نیاز داریم، اما دقیقاً چقدر از هرکدوم رو باید مصرف کنیم، سوالیه که جواب قطعی نداره. مطالعات تغذیه‌ای هم معمولاً مشکلاتی دارند چون هر فرد رژیم غذایی متفاوتی داره و سبک زندگی هر کسی هم فرق می‌کنه. بنابراین خیلی سخت میشه علت‌های دقیق مشکلات رو وقتی عوامل زیادی دخیل هستند، پیدا کرد. یکی از چیزهایی که در علم تغذیه تقریباً مسلمه، اینه که ما شکر زیادی مصرف می‌کنیم. 🍬 به طور متوسط، یک آمریکایی روزانه 22 قاشق چای‌خوری شکر مصرف می‌کنه، در حالی که سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کنه که این مقدار نباید بیشتر از 5 قاشق باشه. همه‌ی این‌ها به ضرر ما می‌افتند، نه فقط به دلیل فرهنگ فست فود. حتی میوه‌ها هم در طی سال‌ها شیرین‌تر شده‌اند چون تولیدکنندگان عمداً میوه‌ها رو شیرین‌تر می‌کنند. 🥝 حالا این غذاهایی که می‌خوریم، کجا می‌روند؟ غذاها ابتدا وارد معده می‌شن و چند ساعت در اسید کلریدریک معده غوطه‌ور می‌شن. این اسید میکروب‌های خطرناک رو از بین می‌بره و به ما کمک می‌کنه که از غذاهایی که می‌خوریم بیمار نشیم. بعد از این که غذا در معده هضم شد، به روده‌ها منتقل می‌شه، اول روده کوچک و سپس روده بزرگ. در اینجا تمام مواد مغذی جذب می‌شوند و باکتری‌ها فیبر رو تجزیه می‌کنند. غذاهایی که نمی‌توانند استفاده شوند به صورت مدفوع از بدن خارج می‌شوند. به طور متوسط، یک انسان در طول زندگی‌اش حدود 14,000 پوند مدفوع تولید می‌کند. 💩 مدفوع عمدتاً از باکتری‌های مرده، فیبر هضم نشده و قطعات سلول‌های مرده روده‌ها و خون ساخته شده است. این همه چیزی است که باقی می‌ماند! بدن ما به طرز شگفت‌انگیزی می‌تواند چیزی که می‌خوریم رو به بهترین نحو استفاده کنه.

فصل هشتم از 11: بدن ما زمان روز رو دنبال می‌کنه تا بفهمه کی باید بخوابیم 🛏️🌙 خب، وقتشه که درباره خواب حرف بزنیم که چقدر برای بدنمون مهمه. هیچ‌کس دقیقا نمی‌دونه چرا خواب این‌قدر لازمه، اما به طور میانگین یک‌سوم از عمرمون رو تو خواب هستیم. 😴 خواب مثل یه ریست برای بدن عمل می‌کنه؛ برای حافظه‌ها 🧠، هورمون‌ها 💪، سیستم ایمنی 💉 و کلی چیزای دیگه. اما چرا باید در حالیکه بدن این همه کار انجام می‌ده، بی‌هوش بشیم؟ هنوز کسی جواب دقیق نداره، ولی حتما یه دلیل داره. آلن رِچافن، محقق خواب، می‌گه که یا خواب یه کار فوق‌العاده مهم انجام می‌ده یا یه اشتباه تکاملی واقعا عجیب و غریب است! 🤷‍♂️ چندین چیزی که در بدن ما وجود داره به کمکمون میاد تا بفهمیم کی وقت خوابیدنه. تازه در سال 1999 کشف شد که تو چشمامون یه نوع سلول فوتورسپتور جدید داریم که می‌تونه تشخیص بده آیا روزه یا شب. 🌞🌙 این سلول‌ها به نام گانگلیون شبکیه حساس به نور شناخته می‌شن و به این معناست که حتی افرادی که نابینایین هم می‌تونن بفهمن که نور روشنه یا خاموشه. 👀 ما فقط زمان روز رو نمی‌شماریم! بدن ما به کمک یه غده کوچک پنیال تو مغزمون فصل‌ها رو هم حس می‌کنه، دقیقا مثل حیواناتی که میرن خواب زمستانی. ❄️ بدن ما تو هر فصل به طور متفاوتی عمل می‌کنه. مثلا موهای ما تو تابستون سریع‌تر رشد می‌کنه. 💇‍♂️💨 و این فقط مختص ما انسان‌ها نیست، حتی باکتری‌ها هم ساعت بیولوژیک دارن! 🦠 راسل فاستر که این فوتورسپتورها رو کشف کرد، می‌گه شاید این یکی از چیزایی باشه که زندگی رو تعریف می‌کنه. 🌱 همینطور، تو هر مرحله‌ای از زندگی‌مون، ساعت شبانه‌روزی متفاوت داریم که می‌تونه توضیح بده چرا نوزادها 19 ساعت خواب نیاز دارن. 🍼 این میزان خواب با بالا رفتن سن کم میشه، به همین خاطر جوون‌ترها بیشتر از والدین‌شون می‌خوابن. 👶💤 این تغییرات تو ساعت‌های درونی بدن، به این معنیه که نوجوان‌ها که صبح‌ها سخت از خواب بیدار می‌شن، فقط تنبل نیستن! 😜 🛏️💤

فصل نهم از 11: تحقیقات پزشکی درباره زنان هنوز عقب‌مانده است، و تحقیقات درباره زایمان در مراحل ابتدایی خود است.** 🧑‍🔬👩‍⚕️ **تحقیقات پزشکی درباره زنان** همیشه عقب‌تر از تحقیقات مردان بوده. برای مثال، کروموزوم Y که مختص مردهاست، فقط در سال 1905 کشف شد. جالب این‌که **نِتی استیونس**، دانشمند زن که این کشف رو انجام داد، به هیچ عنوان اعتبار زیادی نمی‌گیره، چون یه مرد هم تقریبا همزمان با اون همین کشف رو انجام داده. 🙄 یکی دیگه از مظاهر تبعیض جنسیتی در علم اینه که **زنان** خیلی کمتر از مردها مورد مطالعه قرار گرفتن. مثلا تا همین چند وقت پیش، خیلی از آزمایش‌های دارویی زنان رو کنار می‌ذاشتن چون می‌ترسیدن که **چرخه قاعدگی** زن‌ها نتایج رو تحت تاثیر قرار بده. این در حالی بود که توجه به چرخه قاعدگی اهمیت داشت چون می‌تونه دلیل متفاوت عمل کردن داروها در زنان و مردها باشه. 🩸 البته که مسائل مربوط به **قاعدگی** و **یائسگی** هم هیچ‌وقت درست مورد مطالعه قرار نگرفته بود. حتی بحث‌های زیادی در مورد **نقاط حساس در بدن زنان**، مثل G-spot وجود داشته. در مقایسه، بدن مردان خیلی بیشتر مورد تحقیق قرار گرفته و می‌دونیم که **اندازه متوسط آلت تناسلی** یکی از سوالاتی بود که هنوز جواب دقیق و واحدی نداره. 🤔 در مورد **بارداری و زایمان** هم هنوز خیلی چیزهاست که نمی‌دونیم. **جفت** یکی از ارگان‌هایی هست که به گفته خیلی‌ها، کمترین شناخت رو ازش داریم، اما در عین حال یکی از فعال‌ترین قسمت‌های بدن در دوران بارداریه. جفت مسوول تصفیه سموم، توزیع هورمون‌ها و جلوگیری از ورود هر چیزی که ممکنه به جنین آسیب برسونه، هست. 🌱 **زایمان** خودش یه پدیده شگفت‌انگیزه که هنوز خیلی چیزها در موردش نمیدونیم. این‌که دقیقا چی باعث شروع زایمان میشه مشخص نیست، اما ناگهان **مایع آمنیوتیک** از رحم تخلیه میشه و قلب و ریه‌های بچه شروع به کار کردن می‌کنن. برای مادر هم که قطعا خیلی دردناک هست. 😣 البته باید بدونیم که **سر بچه** معمولاً یک اینچ از کانال تولد مادر بزرگتره، و همین عبور از کانال تولد می‌تونه تاثیرات بلندمدتی روی سلامت بچه بذاره، مخصوصا به خاطر **میکروب‌ها** که از کانال تولد به بچه منتقل می‌شه. نوزادانی که به روش سزارین به دنیا میان، چون از کانال تولد عبور نمی‌کنن، ممکنه بیشتر در معرض بیماری‌هایی مثل **دیابت نوع 1** و **آسم** قرار بگیرن. حقیقتا هنوز در این زمینه‌ها اطلاعات زیادی نداریم و تحقیقات بیشتر هم در حال انجامه. 🌍

فصل دهم از 11: در مبارزه با بیماری‌های مسری پیروزیم – اما بیماری‌های دیگه جایگزینشون می‌شن. 🏥💪 سال 2011 سال مهمی در تاریخ بیماری‌ها بود. این اولین بار بود که تعداد مرگ‌ها از بیماری‌های غیرواگیر (مثل نارسایی قلبی و سکته) بیشتر از بیماری‌های مسری (مثل ویروس‌ها) بود. این نشون‌دهنده پیشرفت علم پزشکیه، اما همچنین به نقش بیشتر سبک زندگی ما در مرگ‌هامون اشاره داره. 🤔 بیماری‌های مسری خیلی مدت‌ها خطرناک بودن، اما ما توی کشورهای غربی موفق شدیم خیلی از اون‌ها رو کنترل کنیم. مثلا توی آمریکا، دفتریا زمانی ۱۵,۰۰۰ نفر رو در سال می‌کشت، اما الان خیلی کم‌اَثر شده. فقط یه بیماری بود که کاملاً نابود شد، اونم آبله بود که در قرن ۲۰ حدود ۵۰۰ میلیون نفر رو کشت، تا این‌که در سال 1980 رسماً از بین رفت. 😷❌ ما حدود 7,000 بیماری ژنتیکی غیرواگیر رو می‌شناسیم. خیلی از این بیماری‌ها خیلی نادر هستن، مثل پیکنودیسوتوزیس که احتمالا باعث کوتاهی پاهای هنری تولوز-لوترک هنرمند معروف شد. فقط حدود ۲۰۰ نفر این بیماری رو داشتن. مشکلات نادر مثل این معمولاً خیلی کم تحقیق می‌شن و به همین دلیل درمان موثری براشون وجود نداره. 🧬 یه دسته دیگه از بیماری‌ها هم داریم که بهشون بیماری‌های ناسازگار می‌گیم، طبق گفته پروفسور دنیل لیبرمن از دانشگاه هاروارد. این بیماری‌ها به دلیل تفاوت بین سبک زندگی امروزی ما و اهداف اولیه‌ای که بدن انسان برای اون‌ها تکامل پیدا کرده، ایجاد می‌شن. مثلا دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی و عروقی از این دسته هستن. بیشتر این‌ها رو می‌شه با انتخاب‌های درست در سبک زندگی جلوگیری کرد. 🥦🚶‍♂️ شاید بزرگ‌ترین ترس امروز ما سرطان باشه، که ناشی از تقسیم غیرقابل کنترل سلول‌هاست. در واقع، سرطان مثل حمله بدن به خودش عمل می‌کنه. دلایلش متنوعه، هرچند خطرش با سن و بعضی رفتارها مثل سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل و غذا خوردن بیش از حد بیشتر میشه. درمان‌ها بهتر می‌شن، اما هنوز راه زیادی برای رفتن داریم. 🎗️ سرطان معمولاً باعث درد می‌شه، اما این درد بیشتر در مراحل آخر بیماری رخ می‌ده و خیلی دیر از بدن می‌فهمیم که مشکل وجود داره. پاتریک وال، متخصص اعصاب، درد سرطان رو اوج بی‌فایده بودن می‌دونه و می‌گه که مثل درد مزمن، سرطان هم یه مثال از خرابی سیستم بدن هست. درد حاد هدفش هشدار دادن به خطراته، اما درد مزمن فقط نقص سیستم هست. 😣💔 واقعا بدن ما با تمام شگفتی‌هاش، همیشه کارش رو درست انجام نمی‌ده. 😔

فصل یازدهم از 11: ما در اجتناب از مرگ بهتر شده‌ایم، اما مرگ بالاخره همه‌مون رو می‌گیره. ⚰️⏳ از ابتدای قرن بیستم، پیشرفت‌های پزشکی خیلی شگفت‌انگیز بوده. مثل چیزی که فیزیولوژیست هاروارد، لورنس هندرسون اشاره کرده، بین سال‌های 1900 و 1912، شانس بیمار برای گرفتن درمان مفید از یک ویزیت پزشکی برای اولین بار از 50% بیشتر شد. و از اون موقع بهتر و بهتر شده. 🚑✨ اما فقط پزشکی نبوده که بهتر شده. توماس مک‌کیون، اپیدمیولوژیست بریتانیایی در دهه 1960، متوجه شد که از قرن نوزدهم، مرگ و میر ناشی از بسیاری از بیماری‌ها، مثل سل و سرخک، حتی قبل از اینکه درمان مؤثری براشون پیدا بشه، کاهش پیدا کرده بود. دلیل این پیشرفت‌ها نه فقط درمان‌ها، بلکه بهتر شدن بهداشت، تغذیه و حتی راه‌آهن‌ها بوده که باعث می‌شده غذا تازه‌تر به شهرها برسه. 🚂🍞 اما مقابله با مرگ فقط موقتیه. هنوز مشخص نیست که چرا پیر می‌شیم، ولی همه‌مون پیر می‌شیم و هیچ‌کس نمی‌تونه برای همیشه زنده بمونه. 🕰️ مدت زمانی که زندگی می‌کنیم، البته خیلی متغیره. لیبرمن معتقده که اگه سبک زندگی سالمی داشته باشیم، ممکنه تا 80 سالگی زندگی کنیم، اما اینکه بیشتر از اون عمر کنیم بستگی به ژن‌ها داریم. بعضی‌ها معتقدن که شاید بتونیم 50% بیشتر از حالا زندگی کنیم و بعضی حتی فکر می‌کنن شاید بشه 1,000 سال زندگی کرد! ولی هنوز به این حد نرسیدیم. تنها 1 نفر از 10,000 به 100 سالگی می‌رسه. 👵🧓 هر سال حدود 60 میلیون مرگ داریم، حدود 0.7 در 100 نفر. یک‌پنجم این مرگ‌ها ناگهانی‌ن و یک‌پنجم دیگه هم پیش‌بینی‌ناپذیر. بقیه مرگ‌ها معمولا آهسته هستند و وضعیت بدن به تدریج بدتر می‌شه. 💀 مرگ خودش خیلی راحت شناسایی میشه، حتی برای کسانی که هیچ‌وقت جنازه ندیدن. بدن‌ها در یه معنای خاص هنوز زنده‌ان. انسان مرده، اما خیلی از میکروب‌ها هنوز داخل بدن باقی می‌مونن. ولی سفر بدن خود فرد، که با معجزه آگاهی انسانی همراه بوده، تموم شده. 🌌 و این هم از خلاصه کتاب “بدن” نوشته بیل بریسون! 🎉📚

نتیجه‌گیری: پیام اصلی در این خلاصه‌ها اینه که علم می‌تونه چیزهای شگفت‌انگیزی درباره بدن انسان بهمون بگه، اما یکی از شگفت‌انگیزترین‌ها اینه که هنوز رازهای زیادی باقی مونده. بدن ما پر از معماست و هنوز خیلی چیزها برای یادگیری وجود داره درباره چطور کار کردن بدن و چطور باید از اون مراقبت کنیم. با این حال، همین که یادمون باشه چقدر عجیب و شگفت‌انگیزه که اصلاً وجود داریم، خودش یک دستاورد بزرگه. 🌍💡

نویسنده کتاب

بیل برایسون

زمان لازم برای مطالعه این کتاب

55

دقیقه

بدن

راهنمای سرنشینان

جلد کتاب

دسته بندی

علمی

بیل برایسون

نویسنده

55

زمان مطالعه

بدن

بدن

بیل برایسون

نویسنده کتاب

بیل برایسون

زمان لازم برای مطالعه این کتاب

55

دقیقه

بدن

راهنمای سرنشینان

جلد کتاب

دسته بندی

علمی

بیل برایسون

نویسنده

55

زمان مطالعه

بدن

بدن

بدن

بیل برایسون

ثبت نام کاربر